ALEVİLİK İSLAM’DAN ÇOK ÖNCE MEVCUTTU

Muazzez İlmiye ÇIĞ “ALEVİLİK İSLAM’DAN ÇOK ÖNCE MEVCUTTU”

Röportaj :Av. Mehmet TURAL

Sümerolog, Sayın Muazzez İlmiye Çığ ile bugün Alevilik konusunda iki saate yakın çok yararlı bir görüşme yaptım. Özet olarak bir kaç konuyu ana başlıklar halinde çok net olarak dayanaklarıyla ifade etti:

1. Aleviliğin İslam’ın bir kolu olarak ortaya çıkmadığını, İslamiyet’ten çok evvel mevcut olan bir doğa inancı olduğunu, İslami kırımlar nedeniyle bazı İslami söylemleri ifade etmek zorunda kaldığını, köklerinin Sümerlere, hatta daha eskilere dayandığını…

2. Selçuklu ve Osmanlı döneminde verilen ve dedelerin peygamber soyundan geldiği yolundaki şecerelerin hiçbir şekilde gerçeği ifade etmediğini, Aleviliği İslami kılıfa sığdırmak amacıyla düzenlenen belgeler olduğunu…

3. İnsanı yücelten, eşitliği ve kardeşliği savunan bu inancın, geçmişteki tüm baskı ve kırımlara rağmen, asimile ve yok edilmemesine rağmen, günümüzde bazı Alevi örgütleri, Şii/Caferi-İslam yapılanmalar, devlet destekli örgütler eliyle özünden koparılarak yok olmaya hızla sürüklendiğini…

4. Türkiye’de laik ve çağdaş yaşamın simgesi ve sürükleyicisi olan bu düşünce ve inanç yapısının mutlaka özüne uygun olarak yaşatılması gerektiğini, aksi halde Ortodoks Sünni-İslam, hatta Vahhabi-İslam anlayışının egemen olacağı bir Türkiye siyasi yapılanmasına hızla sürükleneceğimizi, çok ciddi bir şekilde vurguladı.

Ayrıntılarına girmeden Alevilik konusunda başka değerli görüşlerini paylaştık. Ayrıntıları kısmet olursa yazmaya çalıştığım Alevilik ile ilgili kitapta yazacağım.

Tamamen katıldığım bu özet görüşlerini ilgilenenlerin bilgisine gecikmeden sunmanın bir zorunluk olduğuna inandığımdan bu sayfada paylaşmak gereğini duydum. Takdir, ilgi duyanların olup her türlü yorum ve eleştiriyi saygı ve edep kuralları içinde değerlendirip cevaplamaya hazır olduğumu saygıyla bilginize sunarım.

01.07.2019

Muazzez İlmiye Çığ (20 Haziran 1914; Bursa)  Türk Sümerolog

Ailesi köken olarak Kırımlı göçmenlerden olup babası Kırım’dan AmasyaMerzifon‘a, annesi ise Kırım’dan Bursa‘ya göçmüştür. Ailesi İzmir’de yaşamaktayken, 15 Mayıs 1919 tarihinde meydana gelen İzmir’in işgali ardından daha güvenli bir yer olan Çorum‘a yerleşti.

Eğitim ve kariyer

İlkokula Çorum‘da başladı. Daha sonra ailece Bursa‘ya taşındılar. Bursa’da özel bir okul olan Bizim Mektep’te Fransızca ve keman dersleri aldı. 1926’da sınavla Bursa Kız Muallim Mektebine (Bursa Kız Öğretmen Okulu) girdi. 1931 yılında mezun oldu ve babasının da öğretmenlik yapmakta olduğu Eskişehir‘e tayin oldu. Eskişehir’de öğretmenlik mesleğini 4.5 yıl yaptı[2]. Bu sırada kardeşi Turan İtil (1924-2014) beyin cerrahı olmak için Amerika’ya gitti.

15 Şubat 1936 tarihinde Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji bölümüne kaydoldu. Nazi Almanyası‘ndan Türkiye’ye iltica etmiş olan ve Ankara Üniversitesinde dersler veren Prof. Dr. Hans Gustav Guterbock‘dan Hitit Dili ve Kültürü derslerini, Prof. Dr. Benno Landsberger‘den Sümer ve Akad Dilleri ve Mezopotamya Kültürü derslerini aldı. 1940 yılında Ankara Üniversitesinden mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi Çiviyazılı Belgeler Arşivine uzman olarak atandı. Aynı yıl Kemal Çığ ile evlenmişti. Müzede çalıştığı 31 yıl boyunca meslektaşı Hatice Kızılyay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan SümerAkad ve Hitit dillerinde yazılmış on binlerce tableti temizleyip, sınıflandırıp numaralandırdı, 74 bin tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturdu, 3 bin tabletin kopyasını yapıp katalog halinde yayımladı[3].

1957’de Münih‘teki Oryantalistler Kongresi’ne katıldı. 1960’ta Heidelberg Üniversitesinde 6 aylık bir çalışma yaptı. 1965’te Roma‘da sergilenen Hitit sergisini bu şehirden alarak Londra‘ya götürdü. 1972’de emekliye ayrıldı.

Sümer çivi yazısı

Emeklilikten sonra bir süre yurtdışında yaşayan Muazzez İlmiye Çığ, 1988’de Philadelphia‘daki Asuroloji kongresine katıldı. Prof. Kramer‘in History Begins at Sumer adlı kitabını Türkçeye çevirdi ve kitap 1990’da “Tarih Sümer’le Başlar” adıyla Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine 1993’te çocuklara yönelik Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk da dâhil Sümer ve Hitit kültürlerini tanıtan 13 kitap yazdı.

Muazzez İlmiye Çığ’ın özel arşivi Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı‘ndadır.

Bir yanıt yazın

Başa Dön